اینورتر چیست؟ | معرفی کنترل دور موتور (اینورتر) و انواع آن

در دنیای امروز که مصرف بهینه انرژی و کنترل دقیق تجهیزات الکتریکی از اهمیت بالایی برخوردار است آشنایی با دستگاه اینورتر (Inverter) یا کنترل دور موتور که نقش مهمی در بهینه‌سازی مصرف و بهره‌برداری از سیستم‌های الکترونیکی دارد، بسیار مهم است. در این مقاله، به‌صورت تخصصی و کامل، به بررسی دستگاه کنترل دور موتور، انواع آن، نحوه عملکرد، کاربردها، مزایا و نکات فنی مهم درباره دستگاه اینورتر خواهیم پرداخت. پس تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

 

دستگاه کنترل دور موتور چیست؟

دستگاه کنترل دور موتور که با نام اینورتر یا درایو نیز شناخته می شود، یکی از فناوری‌های پیشرفته در صنعت برق و الکترونیک است که برای کنترل سرعت و گشتاور موتورها استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها به کاربران این امکان را می‌دهند که موتورهای الکتریکی را با دقت و کارآیی بالا کنترل کنند. این فناوری، به ویژه در صنایع مختلفی مانند خودروسازی، تهویه مطبوع، پمپ‌ها، و تجهیزات صنعتی کاربرد دارد. با استفاده از دستگاه‌های کنترل دور موتور، امکان افزایش یا کاهش سرعت موتور به راحتی فراهم می‌شود، بدون اینکه نیازی به تغییرات مکانیکی در خود موتور باشد.

درایو ها توان ورودی با ولتاژ و فرکانس ثابت را به توان خروجی با ولتاژ و فرکانس متغیر تبدیل می کنند و اصلی ترین وظیفه آن‌ها، تنظیم دور موتور است.

 

اینورتر صنعتی چیست؟

اینورتر صنعتی یا درایو صنعتی دستگاهی الکترونیکی است که وظیفه اصلی آن تبدیل برق DC به برق AC با ولتاژ و فرکانس قابل تنظیم است. این دستگاه بین منبع تغذیه و موتور الکتریکی قرار می‌گیرد و با تغییر فرکانس و ولتاژ برق خروجی، سرعت و گشتاور موتورهای AC را کنترل می‌کند.

 

 

کنترل دور موتور یا درایو چگونه کار می کند؟

طرز کار اینورتر یا دستگاه کنترل دور موتور به این صورت است که با تغییر فرکانس و ولتاژ ورودی به موتور، سرعت چرخش آن را تغییر می‌دهد. اساساً این دستگاه‌ها از یک مدار الکترونیکی برای تبدیل جریان برق ورودی به سیگنال‌های قابل کنترل استفاده می‌کنند. در این فرآیند، فرکانس و ولتاژ ورودی به موتور متناسب با نیازهای فرآیند تولید یا عملیات صنعتی تنظیم می‌شود. در هنگام تغییر فرکانس، موتور قادر خواهد بود تا با سرعت‌های مختلف بچرخد، بدون اینکه نیازی به تغییرات مکانیکی یا تعویض قطعات داخلی موتور باشد. این امر باعث افزایش عمر موتور و کاهش هزینه‌های نگهداری می‌شود.

اینورترها در اصل سیگنال‌های الکتریکی را به شکلی تنظیم می‌کنند که موتور بتواند در سرعت‌ها و گشتاورهای مختلف کار کند. این تنظیمات می‌تواند بسته به نیاز به صورت دستی یا خودکار انجام گیرد.

 

کاربردهای درایو یا کنترل کننده دور موتور

دستگاه‌های کنترل دور موتور کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف دارند. این دستگاه‌ها در بسیاری از سیستم‌ها و ماشین‌آلات به‌منظور افزایش کارایی و کاهش مصرف انرژی به کار می‌روند. برخی از این کاربردها شامل:

۱- تظیم سرعت موتور

۲- صرفه جویی در مصرف انرژي

۳- افزایش عمر تجهیزات مکانیکی

۴- کنترل گشتاور و جهت چرخش موتور

۵- حفاظت از موتور در برابر اضافه‌جریان، اضافه‌ولتاژ، افت ولتاژ، اضافه‌حرارت و اتصال کوتاه

۶- بهینه سازی مصرف انرژی

۷- روشن و خاموش کردن موتور بدون نیاز به قطع و وصل منبع اصلی

۸- امکان کنترل از راه دور

درایوها قادرند دور موتور را از صفر تا چندین برابر دور نامی موتور بطور پیوسته تغییر دهند.

 

بیش‌تر بخوانید: راهنمای خرید کنتاکتور + معرفی نکات مهم برای خرید کنتاکتور

 

 

انواع اینورتر

یکی از تقسیم بندی های انواع اینورتر، بر اساس تعداد فاز خروجی آن است که مهم‌ترین نوع دسته بندی اینورترها به حساب می‌اید. در ادامه به معرفی انواع اینورتر سه فاز و تک فاز خواهیم پرداخت.

 

 

۱- اینورتر تک فاز

دستگاه کنترل دور موتور تک فاز، ابزاری است که برای تنظیم و تغییر سرعت چرخش (دور) موتورهای الکتریکی تک فاز AC به کار می‌رود. این دستگاه‌ها معمولاً با نام‌هایی مانند اینورتر تک فاز، درایو فرکانس متغیر (VFD)، یا کنترل دور موتور شناخته می‌شوند. اینورتر تک فاز با تغییر فرکانس و ولتاژ برق ورودی، سرعت موتور را به صورت دقیق کنترل می‌کند. برق ورودی به اینورتر معمولاً تک فاز 220 ولت است و خروجی آن می‌تواند سه فاز یا تک فاز با فرکانس و ولتاژ قابل تنظیم باشد. این قابلیت باعث می‌شود بتوان سرعت موتور را بدون افت توان یا آسیب به موتور تغییر داد.

دستگاه کنترل دور موتور تک فاز (اینورتر تک فاز) بهترین و مطمئن‌ترین گزینه برای کنترل سرعت موتورهای تک فاز القایی است و در بسیاری از کاربردهای صنعتی و خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

 

اینورتر سه فاز

کنترل دور موتور سه فاز یا همان اینورتر سه فاز برای کنترل سرعت، گشتاور و جهت حرکت موتورهای الکتریکی سه فاز استفاده می‌شود. این دستگاه با تغییر فرکانس و ولتاژ برق تغذیه موتور، سرعت چرخش موتور را تنظیم می‌کند. نحوه کار کنترل دور موتور سه فاز به این صورت است که ابتدا برق متناوب ورودی به وسیله یک یکسوساز به برق مستقیم (DC) تبدیل می‌شود سپس این برق DC توسط اینورتر به برق AC با فرکانس و ولتاژ قابل تنظیم تبدیل می‌گردد. با تغییر فرکانس این برق AC، سرعت موتور سه فاز کنترل می‌شود.  این درایوها دارای ورودی 220 ولت و 3 عدد خروجی 220ولت سه فاز هستند،  که هنگام نصب و راه اندازی باید به این نکته توجه کنید. برای مشاهده قیمت اینورتر سه فاز کلیک کنید.

در حال حاضر برندهای متفاوتی از انواع اینورتر در بازار موجود هستند. برندهایی همچون اینورتر اشنایدر، اینورتر هیوندای، اینورتر اینوت و دیگر برندها که شما می ةوانید با در نظر گرفتن بودجه و نوع تک فاز یا سه فاز بودن آن، بهترین اینورتر را انتخاب و خریداری کنید.

سرعت چرخش موتور به طور مستقیم با فرکانس ولتاژ تغذیه رابطه دارد؛ با افزایش یا کاهش فرکانس، سرعت موتور تغییر می‌کند. همچنین نسبت ولتاژ به فرکانس (V/f) حفظ می‌شود تا گشتاور موتور ثابت بماند و عملکرد بهینه حفظ شود.

 

بیش‌تر بخوانید: کلید مینیاتوری چیست؟ + راهنمای کامل کلید مینیاتوری

 

تفاوت اینورتر تک فاز و سه فاز

اینورتر تک فاز: خروجی آن برق متناوب تک فاز است. این نوع اینورتر بیشتر در سیستم‌های خانگی یا کاربردهایی که نیاز به بار تک فاز دارند، مثل لوازم خانگی، پمپ‌های کوچک، و سیستم‌های خورشیدی کوچک استفاده می‌شود.

اینورتر سه فاز: خروجی آن برق متناوب سه فاز است. این نوع اینورتر برای کاربردهای صنعتی و تجاری، مانند موتورهای سه فاز، پمپ‌ها، فن‌ها و سایر تجهیزات بزرگ که به انرژی سه فاز نیاز دارند، طراحی شده است.

به طور معمول در موارد صنعتی کاربرد کنترل دور موتور سه فاز بیشتر از نوع تک فاز است.

 

 

تفاوت اینورتر و UPS

برخی افراد به اشتباه تصور می کنند که اینورتر و UPS یک دستگاه می‌باشند که تصور اشتباهی است. اینورتر یا دستگاه کنترل دور موتور تجهیزی است که با تغییر ولتاژ و فرکانس برق خروجی، سرعت موتورهای القایی سه فاز و تک فاز را تنظیم می‌کند. به عبارت دیگر کنترل دور موتور با تولید ولتاژ و فرکانس متغیر، سرعت چرخش موتور را تغییر می‌دهد و بهینه‌سازی مصرف انرژی و عملکرد موتور را ممکن می سازد. اما UPS وظیفه تأمین برق بدون وقفه را بر عهده دارد. در حالت عادی برق AC را از شبکه دریافت می‌کند و در صورت قطع برق، با استفاده از باتری داخلی و اینورتر، برق DC ذخیره شده را به AC تبدیل کرده و به تجهیزات متصل می‌رساند تا از قطع ناگهانی برق جلوگیری کند و تجهیزات حساس مانند سرورها، تجهیزات پزشکی و مخابراتی را محافظت نماید.

 

کلام آخر

در این مقاله از سایت درخشش الکتریک دستگاه کنترل دور موتور را به صروت جامع مورد بررسی قرار دادیم و گفتیم که دستگاه کنترل دور موتور، که معمولاً با نام اینورتر یا درایو فرکانس متغیر شناخته می‌شود، یک تجهیز الکترونیکی است که برای تنظیم و کنترل سرعت موتورهای الکتریکی به کار می‌رود. این دستگاه با تغییر فرکانس و ولتاژ برق ورودی به موتور، سرعت چرخش موتور را به طور پیوسته از صفر تا چندین برابر دور نامی موتور تنظیم می‌کند. همچنین باید گفت که دستگاه اینورتر تفاوت برق مستقیم و متناوب را مدیریت و تنظیم می کند. برای انتخاب و خرید دستگاه کنترل دور موتور مناسب می‌توانید به سایت یا فروشگاه درخشش الکتریک مراجعه کنید. امیدوارم آنچه که در این مقاله گفته شد، پاسخ روشنی به سؤال اینورتر چیست؟ بوده باشد.