برای اندازه گیری صداهایی که در محیط وجود دارد از دستگاهی به نام صوت سنج یا صدا سنج استفاده میشود. شاید شنیده باشید که صوت سنج برای اندازه گیری آکوستیک مورد استفاده قرار میگیرد. اما خوب است بدانید که آکوستیک به صداهای موجود در محیط اطلاق میشود. عموماً صدا سنج میزان و شدت صدا را بر حسب دسی بل (db) اندازهگیری میکند. صوت سنج های موجود به طور معمول از نوع دیجیتال هستند و نمونه های آنالوگ آن کم تر مورد استفاده کاربران قرار میگیرد. هرچند باید گفت نمونههای پیشرفته تر این دستگاه قابلیت آنالیز صوت (آنالیزور صوت) و ذخیره مقادیر اندازه گیری شده (دیتالاگر صدا) را دارد. در این مقاله قصد داریم تا شما را با صدا سنج که با نام صدا سنج نیز شناخته میشود آشنا کنیم و راهنمای جامعی را در خصوص خرید صدا سنج به شما ارائه دهیم. پس تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
صوت سنج چیست؟
همانطور که در ابتدا اشاره کردیم، صدا سنج دستگاهی است که میتواند شدت امواج صوتی در محیط را اندازه گیری کند. این ابزار از یک میکروفون برای ضبط صدا، یک تقویت کننده برای افزایش سیگنال و یک صفحه نمایش برای نشان دادن سطح دسی بل تشکیل شده است. نسخه های پیشرفته تر صوت سنج قابلیت یکپارچه سازی دادهها و ثبت گزارش هستند که سطح صدای پیوسته را اندازه گیری میکنند. یک صدا سنج برای اندازه گیری تغییرات فشار هوای تولید شده توسط منبع صدا به یک میکروفون نیاز دارد. هرچه میکروفون کیفیت بهتری داشته باشد، اندازه گیری دقیق تر خواهد بود. عموماً میکروفون هایی که در صدا سنج ها مورد استفاده قرار میگیرد، به دو دسته کلاس 1 و کلاس 2 طبقه بندی میشوند. میکروفون های کلاس 2 در دستگاه سنجش صدا یا صدا سنج دقت بیش تری دارند.
قبل از استفاده از دستگاه صدا سنج دیجیتال باید دقت کنید که دستگاه به طور دقیق کالیبره باشد تا بتواند اندازه گیری ها را به درستی انجام دهد. برای کالیبره کردن دستگاه میتوانید از کالیبراتور صوت سنج استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: آشنایی با دستگاه کالیبراتور و مفهوم کالیبراسیون
نحوه عملکرد دستگاه صوت سنج
این دستگاه از یک میکروفون برای سنجش میزان صدای محیط استفاده میکند. تقویت کنندهای که در این ابزار تعبیه شده است، سیگنال دریافتی را تنظیم میکند که توسط یک مبدل A/D به صورت دیجیتالی در میآید. پردازش این سیگنال توسط پردازشگر سیگنال دیجیتال دستگاه (DSP) انجام میشود. پس از این پردازش، صوت سنج شدت صدا را بر اساس میانگین قرائت در دوره خاص محاسبه میکند. این محاسبه در واحدهای Leq، SPL، Peak، Max و Min قرار میگیرد. پس از محاسبه، دادههای به دست آمده در حافظه دستگاه سنجش صدا ذخیره میشوند و در صورت نیاز میتوان به آسانی دادههای ذخیره شده را مشاهده کرد. معمولاً صدا سنج ها با باطریهای داخلی یا منابع تغذیه (مانند برق شهر) کار میکنند.
در هنگام خرید صوت سنج چه مواردی را باید در نظر بگیریم؟
فاکتورهای مختلفی وجود که مستقیم یا غیر مستقیم بر قیمت دستگاه سنجش صدا تأثیرگذار هستند و شما باید در هنگام خرید دستگاه صدا سنج به آنها توجه کنید. در ادامه به معرفی این فاکتورها خواهیم پرد اخت.
۱- نوع میکروفون صوت سنج
در ابتدای مقاله اشاره کردیم که صوت سنج ها برای آنکه بتوانند میزان صدای محیط را اندازه گیری کنند، یک میکروفون در آن ها تعبیه شده است. میکروفون های این ابزار در دو دسته کلاس 1 و کلاس 2 قرار میگیرند. میکروفون های کلاس 2 معمولاً دقت بیشتری نسبت به میکروفون های کلاس 1 دارند به همین دلیل موارد استفاده از آنها نیز بیشتر است. معمولاً از این نوع صوت سنج هایی که میکروفون با کیفتی دارند در موارد مختلفی همچون کنترل نویز صنعتی، آنالیز نویز ماشین آلات و… کاربرد دارد.
۲- ویژگی های مختلف صوت سنج
برخی از صدا سنج ها علاوه بر اینکه میتوانند صدای محیط را اندازه گیری کنند، قابلیت آنالیز صدا و ذخیره مقدار اندازه گیری شده را دارند. این ویژگی ها به همراه کیفیت ساخت و موارد دیگر از جمله فاکتورهای مهمی هستند که میبایست پیش از خرید صدا سنج به آن توجه ویژهای کنید.
۳- نوع تقویت کننده استفاده شده در صوت سنج
پس از آنکه صدای محیط از طریق میکروفون صدا سنج دریافت میشود، توسط قطعهای که تقویت کننده نام دارد، تنظیم میشود و به مبدل فرستاده میشود. گرچه این قطعه در صدا سنج کوچک است اما نقش اساسی را بر عهده دارد. در واقع کیفیت بسیاری از صدا سنج ها را این قطعه تعیین میکند و به همین دلیل در هنگام خرید صوت سنج باید به نوع تقویت کننده استفاده شده در دستگاه توجه کرد.
۴- برند یا مدل صوت سنج
برخی افراد از روی نا آگاهی گمان میکنند که بهترین برندهای صوت سنج میتوانند صدا را در پایین ترین سطح دسی بل اندازه گیری کنند. اما باید دقت داشت که عوامل دیگری مانند کالیبره بودن دستگاه و شرایط محیطی نیز در این امر دخیل هستند و پیش از اندازه گیری ها باید از کالیبره بودن دستگاه خود اطمینان حاصل کنید. اما به طور کلی کیفیت دستگاه سنجش صدا هایی که توسط برندهای معتبر ساخته میشوند به مراتب از دیگر همتاهای خود بیشتر است اندازه گیریهای قابل اعتماد تری را ارائه میدهند.
۵- دقت اندازه گیری دستگاه
موارد گوناگونی وجود دارند که میتوانند بر دقت صدا سنج دیجیتال تأثیر بگذارند. از جمله آنها میتوان به کیفیت دستگاه، کالیبراسیون و رعایت استانداردهای بین المللی اشاره کرد. به طور معمول، دستگاههایی که کیفیت بالاتری دارند و قیمت آنها نیز بیش تر است، از مدلهای ارزانتر دقیقتر هستند. طبق استانداردهای IEC 61672، دقت به فرکانس بستگی دارد و بیشترین دقت در فرکانس 1 کیلوهرتز ارائه می شود که فرکانس مورد استفاده برای بررسی کالیبراسیون SLM است. در واقع هرچه مقدار فرکانس بیش تر باشد، دقت اندازه گیری دستگاه نیز کمتر میشود. به همین دلیل در هنگام خرید صوت سنج حتماً باید به دقت اندازه گیری دستگاه توجه کنید.
خوب است بدانید که برخی از صداسنج هایی که قیمت ارزانتری دارند، ممکن است استانداردهای دقت تعیین شده توسط سازمان هایی مانند کمیسیون بین المللی الکتروتکنیکی (IEC) یا موسسه استاندارد ملی آمریکا (ANSI) را رعایت نکنند.
سخن پایانی
در این مقاله از سایت درخشش الکتریک سعی کردیم تا شما را با دستگاه صوت سنج آشنا کنیم و با ارائهی یک راهنمای خرید جامع، شما را در انتخاب بهترین صوت سنج دیجیتال یاری دهیم. در انتها باید اضافه کرد که شما باید دستگاه صدا سنج را متناسب با نیاز خود خریداری کنید تا در این صورت متحمل هزینههای سنگین نشوید.
