دور سنج
دورسنج یا تاکومتر (Tachometer) ابزاری است که برای اندازهگیری سرعت چرخش یک جسم دوار، مانند شفت یا دیسک، به کار میرود. این دستگاه معمولاً سرعت کارکرد موتور را بر حسب دور بر دقیقه (RPM) اندازهگیری میکند و در کاربردهای مختلف صنعتی، خودروسازی و هواپیماها استفاده میشود. تاکومتر ها را میتوان در دسته بندی های مختلفی قرار داد. برای مثال دورسنج تماسی، دور سنج غیر تماسی، تاکومتر لیزری، تاکومتر مکانیکی و … .
انواع دور سنج
دورسنجها را میتوان از نظر عملکرد به چهار دسته تقسیم بندی کرد.
- دور سنج تماسی: این نوع تاکومتر با اتصال مستقیم به شفت یا دیسک مورد نظر کار میکند و معمولاً برای اندازهگیری اجسام قابل دسترس استفاده میشود.
- دورسنج غیرتماسی: این نوع برای اندازهگیری سرعت اجسامی که به راحتی قابل دسترسی نیستند، به کار میرود و معمولاً از تکنولوژی لیزری یا مادون قرمز استفاده میکند.
- دورسنج مکانیکی: این دستگاه از طریق تماس مستقیم با شفت یا سطح چرخان کار میکنند. معمولاً از گیربکسها یا مکانیزمهای خاص برای نمایش سرعت چرخش استفاده میکنند.
- دور سنج لیزری (نوری): از نور لیزر یا LED برای تشخیص تعداد دورها استفاده میکنند. یک نشانگر (مانند چسب انعکاسی) روی جسم چرخان قرار داده میشود و دستگاه با تشخیص بازتاب نور تعداد دورها را اندازهگیری میکند.
نحوه عملکرد تاکومتر
دور سنجها بر اساس اصل حرکت نسبی بین میدان مغناطیسی و شفت دستگاه کار میکنند. در دورسنجهای الکتریکی، موتور دورسنج به عنوان یک ژنراتور عمل کرده و ولتاژ تولیدی آن متناسب با سرعت شفت است. این ولتاژ سپس برای محاسبه تعداد چرخشها در دقیقه استفاده میشود. توجه داشته باشید که در صورت استفاده از دور سنج نوری، زاویه و فاصله مناسب را تنظیم کنید.
کاربردهای دور سنج
دورسنجها در صنایع مختلف کاربردهای متنوعی دارند، از جمله:
- صنعت خودروسازی: برای اندازهگیری دور موتور خودرو.
- ماشینآلات صنعتی: بررسی عملکرد تجهیزات و دستگاههای مکانیکی.
- هوافضا و حملونقل: اندازهگیری سرعت چرخش توربینها و ملخها.
- مهندسی پزشکی: استفاده در دستگاههای پزشکی که شامل قطعات دوار هستند.
- آزمایشگاهها و تحقیقات: برای اندازهگیری دقیق سرعت در آزمایشهای علمی.
